ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ 2014 - ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ)

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΜΕΣΩ SKYPE!!!!!!!!!!!

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 
ΕΜΑΙL: greekitnow@hotmail.com
SKYPE: GreekItNow

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ 2014 
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ / ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

 Με ευχάριστη έκπληξη ανακαλύπτω χάρη σε εσάς πως είμαι ένας επιτυχημένος και, για να κυριολεκτήσω, πως με θεωρείτε σεις οι νέοι σαν επιτυχημένο. Ωστόσο, αναρωτιέμαι ποιος είναι πραγματικά ο φτασμένος, ο επιτυχημένος άνθρωπος στη ζωή. Και αυτή τη στιγμή μου έρχεται στον νου το ερώτημα του Guillaume Apollinaire: «Πότε φτάνει μία ατμομηχανή; Όταν τελειώσει κανονικά το δρομολόγιό της και φτάσει στον σταθμό του προορισμού της χωρίς κανείς να ασχοληθεί μαζί της ή όταν εκτροχιασθεί στον δρόμο και μιλούν όλες οι εφημερίδες γι’ αυτή;». Μήπως αρκεί να βγεις έξω από τα συνηθισμένα μέτρα, από την αφάνεια για να θεωρηθείς ένας επιτυχημένος; 

 Προσωπικά πιστεύω πως η πραγματική επιτυχία στη ζωή είναι η απόκτηση της ψυχοδιανοητικής ισορροπίας που χαρίζει στο άτομο η ενέργεια της προσωπικότητάς του, μαζί με την ικανοποίηση που του προσφέρει η συνείδηση πως η ενέργεια αυτή είναι αυτοδύναμη. Είναι σαν μία χαρμόσυνη μυστική είδηση που αφορά στην αρχή μόνο τον εαυτό μας, έστω κι αν φτάσει καμιά φορά στα αυτιά μας από τον έξω κόσμο. Αυτό, όμως, απαιτεί ένα πολύ ψηλό όριο ψυχικής και ηθικής αντοχής που σπανίζει πολύ, ιδιαίτερα στην εποχή μας. Γι’ αυτό πολύ λίγοι είναι εκείνοι που επιζητούν στη ζωή μια τέτοια επιτυχία, που είναι ωστόσο η μόνη και συνταυτίζεται μ’ αυτό που ονομάζουμε ευτυχία.

 Για μια τέτοια λοιπόν επιτυχία, μία είναι η συνταγή και πολύ απλή. Μόνο που το φάρμακο είναι λίγο πικρό. Αφού χαράξεις τον δρόμο που έταξες στον εαυτό σου και που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία σου, στον χαρακτήρα σου και στις ψυχοδιανοητικές σου ικανότητες, πρέπει να τον διαβείς χωρίς παρεκκλίσεις και παρεκτροπές και να προσπαθήσεις με τις ίδιες σου δυνάμεις να φτάσεις στο τέρμα. Στο τέρμα που εσύ ο ίδιος έχεις προκαθορίσει. Χρειάζεται, όμως, κόπος πολύς και συνεχής, και μια ολάκερη ζωή πολλές φορές δεν αρκεί για να φτάσεις αυτοδύναμα σε μία κάποια κορυφή. Αυτό το μονοπάτι είναι δύσκολο και τραχύ κι αν φτάνουν μερικοί, πολλοί είναι εκείνοι που ξεμένουν στον δρόμο.

 Και αν καταφέρεις να φθάσεις, πιθανόν να σε πιάσουν οι προβολείς της δημοσιότητας και να θεωρηθείς ακόμη ένας επιτυχημένος. Μα κι αν τύχει και βρεθείς έξω από την ακτίνα τους, πάλι θα είσαι ένας σωστός επιτυχημένος, γιατί θα βρεις στους λίγους μα εκλεκτούς που θα σε περιβάλλουν με την εκτίμησή τους, περισσότερη ίσως ζεστασιά από εκείνη που θα σου έδινε το ψυχρό πολλές φορές φως της δημοσιότητας.

 Γι’ αυτό οι περισσότεροι προτιμούν μια πιο εύκολη αναρρίχηση1 κι έτσι χάρις στη φυσική τους ευκαμψία εισχωρούν πιο εύκολα μέσα στο πεδίο της δημόσιας προβολής. Και ενώ για την πρώτη περίπτωση υπάρχει μία μόνο και πολύ απλή συνταγή, για τούτη την παραπάνω οι συνταγές είναι πολλές και πιο σίγουρες. Δεν έχει κανείς παρά να διαλέξει εκείνη που ταιριάζει περισσότερο στην πνευματική, ψυχική και ιδιαίτερα στην ηθική ιδιοσυστασία του καθώς και στο κλίμα που ζει.

 Μια καλοβαλμένη, παραδείγματος χάριν, και φροντισμένη βιτρίνα του εγώ ασκεί πολλές φορές τόση έλξη, που ο κόσμος αρκείται σ’ αυτήν χωρίς να ενδιαφέρεται αν έχει μέσα στο κατάστημα το ανάλογο εμπόρευμα και ποια είναι η ποιότητά του. Έτσι, η λάμψη  μιας στιλπνής επιφάνειας θαμπώνει τους ανθρώπους και ιδιαίτερα εκείνους που τα μάτια τους έχουν μια ευπάθεια στο ισχυρό φως και δεν εξετάζουν τι λογής μέταλλο είναι αυτό που τους τυφλώνει με την ακτινοβολία του.

 Αναμφισβήτητα, η προβολή του εγώ αποτελεί μία φυσιολογική ψυχοβιολογική ανάγκη. Και η τοποθέτησή του σε όσο το δυνατό υψηλότερο υπόβαθρο χαρίζει στο άτομο μία μεγάλη ικανοποίηση που μετατρέπεται σε αγαλλίαση, όταν η κοινή γνώμη ρίξει απάνω του τους προβολείς της. Έτσι, η επιτυχία δεν εξαρτάται μόνο από το ύψος που θα τοποθετήσουμε το εγώ μας αλλά και από τη λάμψη που θα του δώσει μία δημόσια προβολή.

 Προσωπικά, είτε από ψυχική ιδιοσυστασία είτε από χαρακτήρα και αγωγή, πίστεψα περισσότερο στην αμέτρητη ικανοποίηση που σου προσφέρει μία δύσκολη αναρρίχηση

στη ζωή παρά στη χαρά που σου δίνει η εύκολη και γρήγορη άφιξη στην κορυφή.

αναρρίχηση: σκαρφάλωμα, ανέβασμα

στιλπνή: λαμπερή, γυαλιστερή

Άγγελος Κατακουζηνός, Ο επιτυχημένος άνθρωπος,

από το βιβλίο «Άγγελος Κατακουζηνός ο Βαλής μου»,

Λ. Κατακουζηνού, Αθήνα 2013, εκδ. Μικρή Άρκτος

(Διασκευή).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100 - 120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β.1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «πίστεψα περισσότερο στην αμέτρητη ικανοποίηση που σου προσφέρει μία δύσκολη αναρρίχηση στη ζωή παρά στη χαρά που σου δίνει η εύκολη και γρήγορη άφιξη στην κορυφή».

Μονάδες 11

Β.2.α.Να βρείτε τον κυρίαρχο τρόπο πειθούς στην πρώτη παράγραφο (Με ευχάριστη έκπληξη … ένας επιτυχημένος;) και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

(Μονάδες 4)

β.Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις;

Ωστόσο (στην πρώτη παράγραφο)

Όταν (στην πρώτη παράγραφο)

Έτσι (στην έβδομη παράγραφο)

είτε…είτε (στην όγδοη παράγραφο). (Μονάδες 4)

Μονάδες 8

Β.3.α.Να εντοπίσετε στο κείμενο που σας δόθηκε και να καταγράψετε τέσσερα χαρακτηριστικά παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας. (Μονάδες 4)

β.Tι θέλει να πετύχει ο συγγραφέας με τη χρήση της ερώτησης στο τέλος της πρώτης

παραγράφου; (Μονάδες 2)

Μονάδες 6

Β.4.α.Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις χωρίς να αλλάζει

το νόημα του κειμένου: εκτροχιαστεί, αντοχής, διαβείς, συνεχής,

αναμφισβήτητα. (Μονάδες 5)

β. Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ευχάριστη, τραχύ,

ευκαμψία, δημόσιας, αγαλλίαση. (Μονάδες 5)

Μονάδες 10

Γ.1. Το τελευταίο τεύχος του σχολικού σας περιοδικού έχει ως θέμα την επιτυχία στη ζωή. Να γράψετε ένα άρθρο 500-600 λέξεων στο οποίο να αναφέρετε:

α.Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή και β.ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών;

Μονάδες 40

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Α.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100 -120 λέξεις).  Μονάδες 25

Το κείμενο αναφέρεται στα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ανθρώπου. Ο συγγραφέας διερωτάται αρχικά εάν επιτυχημένος θεωρείται όποιος κάνει απλά το καθήκον του ή όποιος ξεφεύγει από τα καθιερωμένα και προσελκύει τα φώτα της δημοσιότητας. Ακολούθως, διαπιστώνει πως πραγματικά επιτυχημένος άνθρωπος είναι αυτός που χάρη στην αυτενέργειά του, αποκτά ψυχική ισορροπία και μένοντας πιστός στους στόχους που έθεσε εξαρχής, φτάνει στο τέρμα. Η διαδρομή επισημαίνει, είναι ιδιαίτερα δύσκολη και λίγοι φτάνουν στον τελικό προορισμό. Οι πλείστοι άνθρωποι προτιμούν την εύκολη ανέλιξη και εκμεταλλευόμενοι κάποια φυσικά τους χαρίσματα κεντρίζουν τα φώτα της δημοσιότητας, αφού ο κόσμος εκτιμά συχνά μόνο το περιτύλιγμα και όχι την ουσία. Καταλήγοντας, ο Α. Κατακουζηνός θεωρεί ότι ο δύσκολος δρόμος προς την κορυφή είναι και ο πιο γλυκός (119 λέξεις)

Β.1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «πίστεψα περισσότερο στην αμέτρητη ικανοποίηση που σου προσφέρει μία δύσκολη αναρρίχηση στη ζωή παρά στη χαρά που σου δίνει η εύκολη και γρήγορη άφιξη στην κορυφή» (Μονάδες 11)

Δειγματική απάντηση

Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, ο συγγραφέας εκφράζει την πεποίθηση ότι είναι πολύ πιο σημαντικό για έναν άνθρωπο να ανελιχθεί στη ζωή του, περνώντας μέσα από πολλές δυσκολίες, κινδύνους και αγώνες παρά να φτάσει στην κορυφή εύκολα και γρήγορα, χρησιμοποιώντας προφανώς αθέμιτα μέσα ή τη βοήθεια άλλων. Ομολογουμένως, η κατάκτηση της κορυφής, όταν προέλθει μέσα από μόχθο και καταβολή μεγάλης προσπάθειας, είναι πιο γλυκιά και γεμίζει με περηφάνεια και αυτοπεποίθηση αυτόν που την έχει πετύχει. Αντιθέτως, όταν κάποιος ανελιχθεί πολύ γρήγορα, ανταμείβεται ίσως υλικά αλλά σε καμιά περίπτωση δεν εισπράττει την ηθική ικανοποίηση που λαμβάνει όποιος «μάχεται» αδιάκοπα για την επίτευξη ενός στόχου. Όπως άλλωστε λέγεται συχνά «η πορεία είναι πιο καλή απ’ τον προορισμό», ιδιαίτερα όταν είναι γεμάτη εμπειρίες, σκοπέλους, επιτυχίες και αποτυχίες…    

Β.2.α. Να βρείτε τον κυρίαρχο τρόπο πειθούς στην πρώτη παράγραφο (Με ευχάριστη έκπληξη … ένας επιτυχημένος;) και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας (Μονάδες 4)

Απάντηση:

Ο τρόπος πειθούς που κυριαρχεί στην πρώτη παράγραφο του κειμένου είναι η επίκληση στην αυθεντία. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα λόγια μιας προσωπικότητας (Guillaume Apollinaire), προκειμένου να πείσει τους δέκτες (Και αυτή τη στιγμή μου έρχεται στον νου το ερώτημα του Guillaume Apollinaire: «Πότε φτάνει μία ατμομηχανή; Όταν τελειώσει κανονικά το δρομολόγιό της και φτάσει στον σταθμό του προορισμού της χωρίς κανείς να ασχοληθεί μαζί της ή όταν εκτροχιασθεί στον δρόμο και μιλούν όλες οι εφημερίδες γι’ αυτή;».

*Σημείωση: Στη συγκεκριμένη παράγραφο υπάρχουν και άλλοι τρόποι πειθούς, ωστόσο αυτός που κυριαρχεί είναι η επίκληση στην αυθεντία. Για παράδειγμα υπάρχει επίκληση στο ήθος του δέκτη (χάρη σε εσάς πως είμαι ένας επιτυχημένος) και επίκληση στο συναίσθημα (Μήπως αρκεί να βγεις έξω από τα συνηθισμένα μέτρα, από την αφάνεια για να θεωρηθείς ένας επιτυχημένος;)

β. Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις;

Ωστόσο (στην πρώτη παράγραφο)

Όταν (στην πρώτη παράγραφο)

Έτσι (στην έβδομη παράγραφο)

Είτε … είτε (στην όγδοη παράγραφο). (Μονάδες 4)

Απάντηση:

Ωστόσο: εκφράζει αντίθεση

Όταν: εκφράζει μια χρονική σειρά

Έτσι: εκφράζει συμπέρασμα ή γενίκευση

Είτε … είτε: εκφράζει διαχωρισμό ή αμφιταλάντευση  

Β.3.α. Να εντοπίσετε στο κείμενο που σας δόθηκε και να καταγράψετε τέσσερα χαρακτηριστικά παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας. (Μονάδες 4)

Απάντηση:

α) το ψυχρό πολλές φορές φως της δημοσιότητας

β) φροντισμένη βιτρίνα του εγώ

γ) όταν η κοινή γνώμη ρίξει απάνω του τους προβολείς της

δ) μία δύσκολη αναρρίχηση στη ζωή

*Σημείωση: Υπάρχουν και αρκετές άλλες περιπτώσεις μεταφορικής χρήσης του λόγου στο κείμενο

β. Tι θέλει να πετύχει ο συγγραφέας με τη χρήση της ερώτησης στο τέλος της πρώτης παραγράφου; (Μονάδες 2)

Απάντηση:

Με τη χρήση της ερώτησης ο συγγραφέας επιχειρεί να αφυπνίσει και να προβληματίσει τον αναγνώστη. Παράλληλα, μέσα από την ερώτηση το κείμενο καθίσταται πιο ζωντανό και παραστατικό.

Β.4.α.Να δώσετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις χωρίς να αλλάζει το νόημα του κειμένου: εκτροχιαστεί, αντοχής, διαβείς, συνεχής, αναμφισβήτητα. (Μονάδες 5)

Απάντηση:

εκτροχιαστεί = εξοβελιστεί, ξεφύγει, παρεκκλίνει

αντοχής = σθένους, υπομονής

διαβείς = περάσεις, μεταβείς

συνεχής = αδιάκοπος, ασταμάτητος

αναμφισβήτητα = αναμφίβολα, αδιαμφισβήτητα

β. Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ευχάριστη, τραχύ, ευκαμψία, δημόσιας, αγαλλίαση. (Μονάδες 5)

Απάντηση:

ευχάριστη ≠ δυσάρεστη, θλιβερή

τραχύ ≠ ήπιο, απαλό, μαλακό

ευκαμψία ≠ δυσκαμψία, ακαμψία, δυσκινησία 

δημόσιας ≠ ιδιωτικής, προσωπικής

αγαλλίαση ≠ ανησυχία, λύπη, θλίψη

*Σημείωση: προφανώς υπάρχουν και άλλα συνώνυμα ή αντώνυμα για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις

Γ.1. Το τελευταίο τεύχος του σχολικού σας περιοδικού έχει ως θέμα την επιτυχία στη ζωή. Να γράψετε ένα άρθρο 500-600 λέξεων στο οποίο να αναφέρετε:

α. Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή και β. ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών;

Μονάδες 40

Δειγματικό Προσχέδιο

Χαρακτηριστικά του επιτυχημένου ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή

-          Μορφωμένος (Αναφορά στη σημασία της παιδείας - ανθρωπιστικής και τεχνοκρατικής -, διαθέτει κριτική σκέψη, αυτόνομη βούληση, γενικές γνώσεις αλλά και ειδικές πάνω στον τομέα του, σημασία δια βίου εκπαίδευσης, διαπολιτισμικής εκπαίδευσης…)

-          Εσωτερικά και εξωτερικά ελεύθερος (Αναφορά στην αξία της ελευθερίας, απαλλαγμένος από εξαρτήσεις, συμπλέγματα, προλήψεις, υποδούλωση στον καταναλωτισμό…)

-          Οικονομικά ανεξάρτητος (Επιλογή σωστού επαγγέλματος που θα ικανοποιεί από κάθε άποψη το άτομο και θα το καθιστά οικονομικά ανεξάρτητο, ύπαρξη ελεύθερου χρόνου, αποφυγή καταναλωτικής μανίας...)

-          Κοινωνικά αναγνωρισμένος (Καλός χαρακτήρας, με ήθος, φιλικός, συνεργάσιμος, με ενεργό συμμετοχή στα κοινά, δεν είναι ρατσιστής, …)

-          Προοδευτικός (Προσπαθεί να βελτιώσει τα πράγματα προς το καλύτερο, ακολουθεί τα τεχνολογικά επιτεύγματα, αντιδρά μπροστά στην αδικία…)

-          Είναι σημαντικό βέβαια να τονισθεί ότι και η επιτυχία μπορεί να θεωρηθεί κάτι υποκειμενικό. Για έναν αθλητή για παράδειγμα, μπορεί η απλή συμμετοχή του σε κάποιους αγώνες να θεωρείται επιτυχία ενώ για κάποιον άλλο επιτυχία θα είναι να κατακτήσει ένα μετάλλιο. Επιτυχημένος λοιπόν άνθρωπος πρέπει να θεωρείται αυτός που κατορθώνει να υλοποιεί τους στόχους τους, μικρούς ή μεγάλους.

Παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών

·         Οικογένεια (Έχει καθοδηγητικό ρόλο, καλλιεργεί το μέτρο, την αξία της μόρφωσης, της εγκράτειας, της αγάπης και του σεβασμού προς το συνάνθρωπο, της ανιδιοτέλειας, παρέχει κίνητρα…)

·         Σχολείο (Αναφορά στη σημασία της εκπαίδευσης ως προς τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας με πολλές γνώσεις και καλό χαρακτήρα...)

·         Κράτος (Η οργάνωση και ο τρόπος λειτουργίας του πρέπει να συμβάλλει στην επιτυχία των πολιτών του, αποφυγή αναξιοκρατίας, μείωση της ανεργίας, απονομή δικαιοσύνης, καλές υποδομές…)

·         ΜΜΕ (Να μην προβάλλουν καταναλωτικά πρότυπα, να ενημερώνουν, να πληροφορούν, να μορφώνουν, να προβάλλουν το ηθικά σωστό, το επιτυχημένο, το χρήσιμο…)

·         Άτομο (Σεβασμός προς τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους,  να θέτουμε στόχους, να μην επαναπαυόμαστε, διά βίου μάθηση…)

·         Ύπαρξη ειρήνης και δημοκρατίας (Το άτομο μπορεί να επιτύχει μόνο κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο πόλεμος αλλά και τα ολοκληρωτικά καθεστώτα στερούν τη δυνατότητα προόδου και ανάπτυξης αν και κάποιοι μπορούν να ισχυριστούν ότι και ένας στρατιωτικός θεωρείται επιτυχημένος εάν υλοποιήσει τους στόχους που έχει θέσει…)

Σημείωση: Η παραπάνω δομή αφορά προσωπικές θέσεις του συγγραφέα. Στην έκθεση, ο καθένας μπορεί να θέτει διαφορετικές απόψεις, αρκεί να τις τεκμηριώνει και ασφαλώς να τις γράφει σε σωστά Ελληνικά J

Οι πιο πάνω λύσεις / απαντήσεις αποτελούν απλά πρόταση του γράφοντος και όχι τις επίσημες λύσεις που θα δώσει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Ανδρέας Καυκαρής